Cysten in en rondom het hielbeen

Een holte gevuld met vocht

Een cyste is een holte gevuld met vocht. Een cyste kan zich op allerlei plaatsen in het lichaam ontwikkelen, en onder andere ook in de botten. Er kunnen zich ook cysten ontwikkelen in het hielbeen.

Er zijn drie hoofdsoorten:

  1. Een simpele botcyste is een door onbekende oorzaak ontstane, soms enkele centimeters grote, holte in het bot. Deze holtevorming kan zich onder andere in het hielbeen voordoen en veroorzaakt zelden of nooit pijnklachten. De cyste wordt meestal bij toeval ontdekt op een röntgenfoto van de voet . Deze cysten verzwakken het bot wel, zodat er een grotere kans is op een hielbeenbreuk bij een letsel aan de voet.
  2. Er zijn ook botcysten die typisch voorkomen bij kinderen en jonge volwassenen (solitaire botcyste), met een piek tijdens de tienerjaren. Deze cysten kan tegen een groeischijf aan liggen in het nog groeiende skelet. Als de cyste erg oppervlakkig in het bot ligt kan er pijn optreden. Deze cyste komt uiterst zelden in het hielbeen voor, in Nederland zal ongeveer 1 kind per jaar zo’n cyste ontwikkelen.
  3. Er zijn ook cysten die niet echt IN het bot, maar meer tussen twee botstukken in liggen. Er zijn ook cysten die niet IN het bot liggen, maar tegen het bot aan, in het gewricht. Zo’n soort cyste wordt ook wel gewrichtsganglion genoemd. We deze cyste het meest bij volwassenen tussen de 20 en 60 jaar. Omdat juist deze cyste als voorkeursplek o.a. de binnenenkel heeft, wordt die hier genoemd bij de hielklachten. Deze cyste komt opvallend vaak tegelijk symmetrisch aan beide voeten voor. Als er klachten zijn van een gewrichtsganglion, kunnen die verward worden met de klachten van een hielspoor (‘fasciitis plantaris’), maar de oorzaak is anders, de behandeling is ook anders.

Hoe ontstaat een cyste in het hielbeen?

Enige zekerheid over de ontstaanswijze is er niet, bij geen van de drie hoofdsoorten. Soms kan achteraf de oorzaak gevonden worden bijvoorbeeld in een veranderde bloedvoorziening in het bot. Soms begint het met een barstje in het bot, waarna er holtevorming optreedt. Soms veranderd het beenmerg van samenstelling.

Welke klachten geeft een cyste in het hielbeen?

De meeste cysten geven helemaal geen klachten en worden bij toeval ontdekt. Soms er is lokale pijn, soms toenemend bij belasting. Soms ontstaat er een breuk in het hielbeen, doordat het bot verzwakt is door de cyste.

Hoe herkent uw specialist een cyste in het hielbeen?

De diagnose wordt gesteld op basis van uw verhaal, het lichamelijk onderzoek en een röntgenonderzoek. De grootte is meestal één tot twee centimeter maar in uitzonderlijke gevallen kan de cyste een diameter bereiken van vijf centimeter. De grootte van de cyste is niet duidelijk gerelateerd aan de mate van klachten. Een CT-scan en MRI-opname kunnen de cyste vaak duidelijker in beeld brengen.

Welke behandelingen zijn er voor een botcysten in het hielbeen?

Een steunzool alléén heeft geen zin. Een steunzool kan ervoor zorgen dat er minder pijn is bij belasten, maar de behandeling door een orthopeed moet de genezing brengen. Afhankelijk van de soort botcyste zijn er verschillende mogelijkheden:

Gewoonlijk treedt hierna volledig herstel op en komt de cyste niet meer terug.

Literatuur

  • Rubin E, Farber JL. Pathology. Third edition. Philadelphia - New York: Lippincott-Raven, 1999, pp. 1382-83;
  • Verhaar JAN, Linden AJ van der. Orthopedie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu van Loghum, 2001, p. 321;
  • Schajowicz F. Tumors and tumorlike lesions of bone. 2nd edition. Berlin: Springer-Verlag, 1994, pp. 505-39;
  • Schajowicz F, Clavel Sainz M, Slullitel JA. Juxta-articular bone cysts (intra-osseous ganglia): a clinicopathological study of eighty-eight cases. J Bone Joint Surg Br 1979;61(1):107-16;
  • Crabbe WA. Intra-osseous ganglia of bone. Br J Surg 1966;53(1):15-7;
  • Feldman F, Johnston A. Intraosseous ganglion. Am J Roentgenol Radium Ther Nucl Med 1973;118(2):328-43;
  • Sim FH, Dahlin DC. Ganglion cysts of bone. Mayo Clin Proc 1971;46(7):484-8;
  • Rennie WJ, Finlay DB. Posttraumatic cystlike defects of the scaphoid: late sign of occult microfracture and useful indicator of delayed union. AJR Am J Roentgenol 2003;180(3):655-8;
  • Chantelot C, Laffargue P, Masmejean E, Peltier B, Barouk P, Fontaine C. Fracture of the scaphoid carpal bone secondary to an intraosseous cyst. Apropos of a case. Chir Main 1998;17(3):255-8;
  • Baron J, Scharizer E. Tumors and tumor-like diseases of the carpal bones. Handchir Mikrochir Plast Chir 1987;19(4):195-205.

Deel deze pagina