Hielpijn: een compleet overzicht van hielklachten

• Zeer plaatselijke drukpijn. Kun u een heel duidelijke plek vinden die pijnlijk is?
• Pijn bij beweging, ook zonder de voet te belasten. Kunt u de pijn opwekken door een bepaalde beweging, bijvoorbeeld het buigen van de tenen?
• Pijn bij het passief stretchten. Doet het pijn als u met uw hand uw voet (en tenen) naar uw neus buigt? Hierbij moet u niet op de voet gaan staan!
• Pijn bij testen tegen weerstand. Doet het pijn als je een beweging maakt met je voet, terwijl je die beweging met je hand probeert tegen te houden? Bijvoorbeeld door je tenen te buigen.

Zie ook: Fasciitis plantaris

• Doffe, verspreide pijn, een niet duidelijk lokaliseerbare pijnlijke plek. De pijn kan zelfs regelmatig van plaats veranderen;
• De pijn is vooral te voelen wanneer de voet belast wordt;
• De pijn is vaak het ergst in de ochtend, of na een tijdje stil te hebben gezeten, en na langdurige belasting;
• Actief buigen van de voet of passief stretchten van de voet is niet pijnlijk.

Zie ook: Subtalaire artrose

• Pijn in rust (!!), bijvoorbeeld wanneer u zit. De klachten kunnen ook uren nadat u de voet belast heeft ontstaan. Soms wordt u wakker van de pijn;
• De pijn is brandend, tintelend, prikkelend of stekend;
• Soms straalt de pijn uit naar de kuit, het dijbeen, de bil of de rug.

Zie ook:

• Zenuwbeknelling bij de hiel
• Zenuwbeknelling in de achtervoet
• Schade aan het vetkussen onder de voet
• Te strakke buigpees van de grote teen

Hielpijn geeft aan dat de klachten zich rondom de hiel bevinden, maar het geeft niet precies aan wat er met de hiel aan de hand is. Dit kunnen verschillende dingen zijn: van een ontstoken peesplaat tot een ingeklemde zenuw.

Om de juiste behandeling te kunnen starten is het van belang om de precieze oorzaak van de pijnklachten te vinden. De Hielpijnexpert kan de verschillende diagnoses op een rijtje zetten en door onderzoek achterhalen welke diagnose van toepassing is en welke therapie hierbij hoort.

Bij hielpijn wordt er vaak gelijk gedacht aan hielspoor. Echter de kans dat de klachten aan de hiel veroorzaakt wordt door een hielspoor is klein. Want uit onderzoek blijkt dat veel mensen een hielspoor hebben maar geen klachten.

Het is veel waarschijnlijker dat de klachten komen door irritatie van de peesplaat welke zich aan het hielbeen aanhecht. Kenmerkende klachten van peesplaatirritatie zijn pijn in de ochtend bij het opstaan of na lange tijd stilzitten, welke toenemen in de loop van de dag door belasting. Een veelgehoorde klacht is ongemak tijdens het autorijden.

Hoewel irritatie aan de peesplaat de meest voorkomende oorzaak is van hielpijn zijn er nog vele andere oorzaken. Niet iedere oorzaak van hielpijn gebaat is bij dezelfde behandeling. Daarom is het belangrijk om eerst de oorzaak van de hielpijn in kaart te brengen. Uitgebreid onderzoek met echografie kan inzicht geven in de oorzaak.

Hielpijn wordt meestal veroorzaakt door een geleidelijke of acute overmatige belasting op de structuren rondom de hiel van de voet. Aanhoudende belasting kunnen tot pijn en zwelling leiden. Er zijn meer dan 30 verschillende oorzaken voor hielpijn! Mogelijk oorzaken van hielpijn zijn:

• Uw voeten roteren te veel naar binnen als u loopt.
• Een nadelige voetstand.
• U loopt, staat of rent gedurende lange tijd, vooral op harde oppervlakken.
• Verkeerd schoeisel voor uw voettype.
• U heeft te veel spanning in de kuitspieren.

De symptomen verschillen per aandoening. Afhankelijk van de oorzaak van de klacht, geeft hielpijn bepaalde symptomen, waaronder:

• Pijn bij de eerste stappen uit bed of lang zitten. Mogelijk hebt u minder stijfheid en pijn nadat u een paar stappen heeft gezet.
• Uw voet kan meer pijn doen naarmate de dag vordert. Het kan het meest pijn doen als u intensief beweegt of nadat u lang heeft gestaan.
• Branderig en/of stekend gevoel aan de binnenzijde van de enkel.
• Opgelet: Als u 's nachts voetpijn heeft, heeft u mogelijk een ander probleem, zoals artritis of een zenuwprobleem zoals het tarsaaltunnel syndroom.

De Hielpijnexpert kan uw voeten onderzoeken en een analyse maken van het lopen en staan. Indien nodig kunnen met echografie de verschillende structuren worden onderzocht. Ook kunnen er vragenlijsten ingevuld worden om een juist beeld van uw klachten te krijgen. Daarnaast is het mogelijk dat een collega van een anderen discipline betrokken wordt bij het onderzoek.

Geen enkele behandeling werkt het beste voor iedereen met hielpijn. Maar er zijn veel dingen die we kunnen proberen om de hielpijn effectief te bestrijden.

Is de oorzaak een afwijkende voetstand dan kan de Hielpijnexpert deze stand kunnen corrigeren door middel van steunzolen. Is overmatig belasten de oorzaak van de klachten dan kan de Hielpijnexpert samen met jou een balans vinden tussen belasting en belastbaarheid. Ook kan hij/zij een heel gericht advies geven, bijvoorbeeld rekoefeningen of schoen advies.

Het kan ook zijn dat u verder verwezen moet worden naar een andere discipline. De Hielpijnexpert kan u gericht doorverwijzen naar andere zorgprofessionals.

Het dragen van individueel aangemeten steunzolen in combinatie met de juiste schoenen geven in veel gevallen direct verlichting van de klachten tijdens het lopen. Echter de gemiddelde hersteltijd van irritatie aan de peesplaat ligt tussen de 6 tot 18 maanden.

Deze aandoening herstelt zich vaak vanzelf. Maar met de juiste behandeling kunnen we verergering van de klachten voorkomen, de pijn verlichten en het herstel beïnvloeden. Helaas is er geen gouden formule die voor iedereen werkt om snel van de hielpijn af te komen. Dit komt omdat de klachten zich bij iedereen net even anders presenteren. Maar ook omdat er vaak diverse factoren van invloed zijn op het herstel. Denk hierbij aan het lichaamsgewicht, de manier waarop de voet afwikkelt bij het lopen, disbalans tussen bepaalde spieren of andere ziekteprocessen in het lichaam.

Uit onderzoek is gebleken dat hielpijn die langer dan 7 maanden bestaat de behandeling vaak meer tijd en inzet vraagt. Daarom is behandeling van hielpijn altijd maatwerk.

In de behandeling van hielpijn speelt u zelf een belangrijke rol. Vaak is de zieke voet overbelast waardoor deze weinig kans krijgt om zich te herstellen. Daarom is het noodzakelijk om het gebruik van uw voeten te verminderen en ze rust te gunnen. Allereerst is het beter om tijdelijk te stoppen met sporten waarbij de voet veel schokken en onverwachte bewegingen te verduren krijgt.

Ten tweede kan ook werk en dagelijkse activiteiten bijdragen aan overbelasting. Probeer tijdelijk staand en lopend werk te vervangen door zittend werk, vraag iemand om de hond voor u uit te laten of fiets meer in plaats van te lopen.

De voet krijgt ook meer rust door het verstandig kiezen van schoenen. De voeten krijgen rust in schoenen met een stijve niet buigzame zool maar met een dikke zool die de voet helpt met afwikkelen. Denk hierbij aan een hardloopschoen.

Naast rust is het wel belangrijk om de voet soepel en sterk te houden. Dit kunt u doen door de voet zelf te masseren en door oefeningen te doen. Als er sprake van pijn is, dan kunt u beter geen pijnstillers nemen maar de voet koelen.

Veel mensen hopen dat het gebruik van medicijnen of injecties het hielpijn probleem direct oplossen. Deze middelen zorgen er vaak voor dat de pijngevoel snel weg is maar de zieke weefsels zijn nog niet genezen. Er is een groot risico op overbelasting doordat men de pijn niet meer voelt gaat men meer de voet meer belasten, terwijl deze daar helemaal niet sterk genoeg voor is.

Daarom is het bij de meeste hielklachten het verstandiger om eerst het lichaam kans te geven om zelf op natuurlijke wijze te herstellen. Het lichaam heeft hier enkele weken tot maanden voor nodig. In deze periode kunnen we de pijn op andere manieren verminderen, en het lichaam te ondersteunen bij het herstel of het herstel te beïnvloeden. Medicatie of injecties zijn alleen aan te bevelen als de hielklachten bijzonder heftig en chronisch zijn en het eerdere behandelingen geen vermindering van klachten hebben gegeven.

Hielspoor en fasciitis plantaris zijn twee diagnoses die vaak met elkaar verward worden. Dit komt omdat de klachten op elkaar lijken, of dat beide klachten tegelijk aanwezig zijn. Een hielspoor is een botachtige uitgroei in een aanhechting van het hielbeen. Een peesplaat ontsteking is een ontsteking van een structuur in hetzelfde gebied.

Overgewicht kan niet aangewezen worden als dé oorzaak van hielpijn. Echter onderzoekers zijn het erover eens dat overgewicht wel een rol speelt bij het ontstaan ervan maar ook een negatieve invloed heeft op het herstel. Bij hielpijn kan het weefsel in de voet dusdanig beschadigd zijn, waardoor het niet meer zo sterk is om normaal te kunnen functioneren tijdens het staan en lopen.

Als er ook nog eens overtollige kilo’s bijkomen dan heeft het beschadigde weefsel het extra zwaar omdat het continue overbelast wordt. Tijdens het lopen landt het hele lichaamsgewricht landt op de hiel. Bij iedere stap wordt het weefsel dus overbelast terwijl het lichaam het weefsel tevergeefs probeert te herstellen.

Hielpijn wordt vaak veroorzaakt door een overbelasting dus het is verstandig om de voet niet verder te belasten dan noodzakelijk is.

Jazeker, soms zijn de gekozen schoenen niet geschikt voor uw voet. Ook kunnen specifieke kenmerken van schoenen uw hielpijn veroorzaken of verergeren.

Een gezonde, niet pijnlijke voet landt tijdens het lopen op de hiel. Vaak zien we bij mensen met hielpijn dat de voet niet meer geheel op de hiel landt maar ook minder afwikkelt. Dit gebeurt (soms onbewust) om de pijn te verminderen. Echter zorgt dit wel voor een verstoring van de manier van lopen en kan dus negatieve gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de knie, heup en rug.

Het kiezen van een schoen die de voet helpt om zo normaal mogelijk af te wikkelen is dus erg belangrijk bij hielklachten. Het eerste kenmerk van zo’n schoen voldoende demping heeft om de schokken tijdens de landing op de hiel op te dempen.

Het tweede kenmerk is dat de schoen helpt bij de afwikkeling. Over het algemeen betekent dit dat de zool zo stijf mogelijk is en rond gevormd is. De stijfheid van de zool kan getest worden door de schoen met de handen proberen te buigen en wringen. Als de zool geen knik of draaiing maakt dan is deze geschikt. Een goede ronding van de zool begint bij een afgeronde hiel en met een schoenneus die geen contact met de grond maakt tijdens het staan. Denk bij geschikte schoenen aan bijvoorbeeld hardloopschoenen of wandelschoenen.

Met een steunzool bent u niet gelijk klachtenvrij, hielpijn vraagt vaak ook om rust. Maar omdat we onze voeten de hele dag nodig hebben kunnen we ze niet alleen maar rust geven. Een steunzool is de perfecte manier om balans te geven in belasting en belastbaarheid.

Zo kan een steunzool bijvoorbeeld een bepaald gangpatroon beïnvloeden om te steun waar nodig en kan zorgen voor een betere drukverdeling. Ook kan een steunzool de stand van de voet optimaliseren.

Slechts bij een heel klein percentage mensen werken deze inlegzolen. In deze gevallen is demping en bescherming van de hiel voldoende, maar in de meeste gevallen is er meer nodig dan alleen verzachting.

De reden is simpel: geen enkele voetklacht of mens is hetzelfde. Voor hielpijn zijn meer dan 35 oorzaken bekend. Iedere oorzaak vraagt om een specifiek zoolontwerp. De uitwerking van dit zoolontwerp is ook nog eens afhankelijk van het voettype. Er bestaan er meer voettypes dan alleen de standaard normale voet, platvoet en hakvoet. Zo is een steunzool voor peesplaatirritatie een hulpmiddel om met minder pijn te kunnen lopen.

Maar ook om voet normaal af te kunnen afwikkelen opdat er geen klachten op andere plaatsen ontstaan. Terwijl een voor peesirritatie de zool een meer therapeutische functie heeft door de voet in een stand te zetten die de pees rust geeft en ver lopen ontmoedigd. Als een steunzool geen verlichting geeft dan kan het dus best wel eens zo zijn dat het ontwerp niet past bij de oorzaak van de pijn of het voettype.

Shockwave kan in een aantal gevallen effectief zijn. Ook hier geldt: eerst goed onderzoek naar de oorzaak van de klachten. De pijn die bij shockwave therapie wordt heel wisselend ervaren. Over het algemeen vindt men dit geen prettige behandeling.

Pijn is een signaal van het lichaam om aan te geven dat er iets mis is. Pijn ontstaat onder andere bij overbelasting of beschadiging van weefsels. Hielpijn ten gevolge door overbelasting vermindert vaak met rust binnen enkele weken. Bij verwaarlozing kan overbelasting schade aanrichten. Hielklachten bij beschadiging van weefsels verdwijnt niet altijd vanzelf.

Als deze klachten verwaarloosd worden dan de behandeling ingrijpender is, maar ook dat het herstel veel langer duurt. Voor de algehele gezondheid en dagelijks functioneren is het belangrijk om zo snel mogelijk inzicht te krijgen in de oorzaak van de klachten om verergering te voorkomen.

Als er al diverse behandelingen zijn ingezet, maar er is geen vermindering van de klachten dan moet men zich twee dingen afvragen. Ten eerste moet men zich afvragen of er behandeld wordt voor de juiste diagnose. Het kan zo gebeuren dat de behandeling ingezet is op een aandoening die sprekend lijkt op de klachten maar simpelweg geen invloed heeft op de werkelijke aandoening.

Ten tweede moet men zich afvragen of de behandelingen wel op de juiste wijze worden uitgevoerd. Tijdens een behandeltraject is het belangrijk om regelmatig te evalueren hoe de klacht zich ontwikkelt maar ook hoe de behandeling wordt uitgevoerd. Zo zal een steunzool minder verlichting geven als ze gedragen worden in verkeerde schoenen of zal fysiotherapie geen effect hebben als de oefeningen thuis niet opgevolgd worden.