Vetkamerschade: schade aan het matras onder de hiel
Atrofie van de vetkamerstructuur
Een in de praktijk veel gehoorde klacht is: “het lijkt wel alsof ik op mijn botten loop”. In sommige gevallen komt dit gevoel inderdaad aardig overeen met de werkelijkheid.
Wat is een vetkamerstructuur?
Het vetkamersysteem is een massa van dicht op elkaar zittende vetkamers dicht onder de huid van de onderzijde van de voet. Het zorgt voor het absorberen van schokken, het verdelen van de krachten en het beschermt de bovenliggende structuren zoals beenderen, spieren, banden, zenuwen en bloedvaten, tijdens het staan en lopen. Als deze beschermende laag dunner wordt of zelfs helemaal verdwijnt, zullen de bovenliggende structuren niet meer beschermt zijn, en alle krachten en schokken direct te verduren krijgen. Dit noemen we vetkamerschade.
Hoe ziet het er uit?
Als we de vetkamerstructuur van dichtbij bekijken zien we een ‘honingraatvormige’ structuur. Deze ‘honingraten’ bevatten binnenin vetrijk bindweefsel, dat aan de buitenzijde wordt omhuld door stevig bindweefsel. Dit stevige bindweefsel vormt wandjes, waardoor er verschillende kamers ontstaan. Deze wandjes zijn zelf vast bevestigd tussen de peesplaat en de huid, zodat een gesloten celstructuur ontstaat.
Dikte van de vetkamerstructuur
De normale anatomische dikte van de vetkamerstructuur is variërend. Onder de hiel bedraagt het 17-18 mm en onder de voorvoet varieert de dikte tussen de 5 en de 9 mm. Bij mannen is deze laag dikker dan bij vrouwen. Bij een kind is de structuur twee keer zo dik, ter bescherming van de ontwikkeling van alle andere nog kwetsbare structuren in de voet. Bij mensen die vaak op blote voeten lopen is de structuur dikker dan bij mensen die meestal schoenen dragen.
Zenuwen en bloedvaten in de vetkamers
In de vetkamerstructuur lopen talrijke zenuwen. In totaal bevatten de voetzolen zo’n 27.000 zenuwuiteinden. Samen met de zenuwen komen ook de bloedvaten de vetkamerstructuur binnen. Over het algemeen is het vetweefsel goed doorbloed.
Oorzaken van vetkamerschade
Uit studie is gebleken dat er verschillen zijn in de voeten de westerse bevolking en volken die voor het grote deel van hun leven blootsvoets lopen. Degenen die voornamelijk blootsvoets lopen hebben over het algemeen bredere voeten, beter ontwikkelde voetspieren en goede verdeling van de krachten die op de voeten komen. Wij, westerlingen, hebben relatief korte en smalle voeten, met hoge piekdrukken op de hielen en de voorvoet.
Hoewel de exacte oorzaak van vetkamerschade niet precies vaststaat zijn er wel verschillende theorieën over. In onze westerse samenleving bewegen we ons voort op gladde ondergronden zoals asfalt, beton en harde vloeren. Deze ondergronden missen de mogelijkheid van het overnemen en absorberen van krachten. Daarnaast zal het, generatie lange, gebruik van schoeisel ook een invloed kunnen hebben.
Leeftijd heeft uiteraard ook veel invloed op de plantaire vetkamerstructuur. Zoals bij alle bindweefsels in ons lichaam neemt ook de hoeveelheid collageen in de vetkamerstructuur na het 40ste levensjaar af. De vetkamerwanden verliezen hun stevigheid. Uit onderzoek blijkt dat in de hiel de wanden van de vetkamers met 75% verwijden. Hierdoor wordt de hele vetkamerstructuur zachter en dunner, wat het schokabsorberend effect verminderd.
Stadia van vetkamerschade
Slijtage of het slinken van de vetkamerstructuur veroorzaakt pijn in de voeten tijdens het gaan en staan. Deze slijtage verloopt in vier stadia:
Stadium 1: de vetkamerstructuur is dunner dan normaal. Er zijn een aantal wandjes kapot.
Stadium 2: er zijn meerdere wandjes kapot. Het vet uit de kamers kan heen en weer stromen.
Stadium 3: vetkamernecrose. De vetkamers sterven af en worden ingekapseld door bindweefsel. Deze bindweefsel ‘proppen’ verplaatsen zich heen en weer tijdens beweging.
Stadium 4: er is geen vetkamerstructuur meer over tussen de huid en de voetbeenderen.
Symptomen van vetkamerschade
Doordat in stadium 1 een aantal wandjes kapot zijn, zal het vet uit die kamers zich gaan verplaatsen. Het vet zal daarbij tegen de nog intacte wandjes aankomen. Deze wandjes krijgen daardoor te maken met druk, waardoor ze zullen oprekken. De zenuwuiteinden in de nog intacte vetkamerstructuur komen daarmee onder druk en rek te staan. Dit geeft (zenuw)pijn bij gaan en staan.
Bij de verschillende stadia doen zich veelal onderstaande klachten voor:
Stadium 1: vermoeid en branderig gevoel in de voor- en achtervoet.
Stadium 2: pijn in de voorvoet en aan de zijkant van de hiel. Branderig en licht tintelend gevoel.
Stadium 3: gevoelloosheid in de voorvoet, pijn bij lopen door het verplaatsen van de ingekapselde vetkamers. Pijn in het centrum van de hiel. Nachtpijn.
Stadium 4: Voortdurend gevoelloze en pijnlijke voeten.
Diagnose en oplossingen bij vetkamerschade
De beste manier om vetkamerschade vast te stellen is door middel van echografisch onderzoek. Een echosysteem geeft een duidelijk beeld en kan zowel statisch als dynamisch ingezet worden.
De operatieve oplossingen voor vetkamerschade bevinden zich helaas nog in de experimentele fase. Gelukkig zijn er ook mogelijkheden voor een conservatieve behandeling. Belangrijk doel hierbij is om de piekdrukken onder de voet zoveel mogelijk te verdelen. Dit kan middels een individueel aangemeten steunzool bereikt worden maar ook door bijvoorbeeld een schoenaanpassing. Onze hielpijnexperts helpen u graag!
